TikTok in de klas: moeten we jongeren beschermen of begeleiden?

Door de ogen van een leerkracht lijkt het soms alsof we steeds vaker lesgeven aan leerlingen die mentaal nog in een ander klaslokaal zitten: dat van hun telefoon.

Terwijl jij praat over breuken of burgerschap, zijn hun gedachten bij likes, filters, drama en trends. De invloed van sociale media op gedrag in de klas is onmiskenbaar. De vraag is: hoe gaan wij als onderwijsprofessionals daarmee om?

Een nieuwe gedragsrealiteit

Kinderen zijn jonger dan ooit als ze beginnen met sociale media. Al in groep 6 heeft een groot deel een telefoon, met apps als TikTok, Snapchat of Instagram binnen handbereik. We zien de effecten:

Minder concentratievermogen

Toenemend groepsdruk-gedrag

Snellere escalaties bij ruzies

Minder weerbaarheid tegen kritiek

Verstoorde slaap en daarmee leerprestaties

Wat opvalt: veel gedrag dat wij als “moeilijk” labelen, vindt zijn oorsprong buiten de schoolmuren. Toch komt de impact vaak bij ons binnen.

Gedrag is communicatie — maar van welk kanaal?

Een leerling die uitvalt, zich terugtrekt of juist clownesk gedrag vertoont, zendt een signaal. Alleen: wie heeft het volume harder gezet — het kind of het algoritme? Sociale media spelen in op prikkels, vergelijken, perfectie en snelheid. De klas is traag, weerbarstig en confronterend. Geen wonder dat het soms botst.

Wat moeten we doen?

Moeten we als scholen strenger worden en telefoons massaal verbannen? Of moeten we juist meer begeleiden, doorbreken wat er op TikTok gebeurt, en het gesprek openen?

Misschien moeten we beide doen.

Duidelijke grenzen stellen (ja, telefoons uit tijdens de les)

Mediawijsheid niet als themaweek, maar als rode draad

Gesprekken voeren over waarom die snapstreak zo belangrijk is

Leerlingen helpen herkennen wat hen beïnvloedt

Samenwerken met ouders, want ook thuis speelt dit

Geen technofobie, wél bewustzijn

Technologie is niet de vijand. Maar als wij niet leren hoe het kinderen vormt — en vervormt — dan kunnen we ze ook niet begeleiden in dat proces. Sociale media gaan niet weg. Onze rol als opvoeders en leerkrachten wordt dus niet kleiner, maar juist groter.

---

Wat denk jij?

Zijn wij als scholen verantwoordelijk voor het gedrag dat sociale media veroorzaakt? Of ligt die taak elders? Reageer hieronder of deel dit artikel met je team voor een goed vrijdagmiddaggesprek in de koffiekamer.